20 stycznia 1920 w Bydgoszczy- przemawia Jan Biziel / Mat. Wojskowego Biura Historycznego
W piątek 103. rocznica powrotu Bydgoszczy. do Macierzy Świętujemy 20 stycznia – jest przecież w Bydgoszczy ulica 20 Stycznia 1920 roku – ale właściwie można by tę rocznicę obchodzić w trzech terminach. Dzień wcześniej i dwa dni później.
Dwóch generałów, minister, prezydent, lekarz i adwokat – to postaci, które trzeba przypomnieć przy okazji świętowania 103. rocznicy powrotu Bydgoszczy do Macierzy. Nasze miasto było częścią skomplikowanego procesu odzyskiwania przez niepodległą Polskę Kujaw, Wielkopolski i Pomorza. Wielką rolę odegrało najpierw powstanie wielkopolskie, a następnie kluczowe były ustalenia podczas rokowań pokojowych w Wersalu. Kiedy decyzje zapadły, trzeba było jeszcze poczekać, zanim Niemcy zdecydowały się ratyfikować traktat wersalski. 28 czerwca 1919 roku traktat został podpisany. Miesiąc później powstał Podkomisariat na Miasto Bydgoszcz i Obwód Nadnotecki, organ pełnomocny rządu polskiego na tym terenie.
Trzy daty niepodległości
Już w okresie międzywojennym zaczęła w Bydgoszczy obowiązywać data 20 stycznia, jako dzień bydgoskiej niepodległości. tedy odbyły się wielkie uroczystości na Starym Rynku związane z wkroczeniem wojska polskiego. Już od godz. 10 rano od strony Poznania, ulicą Kujawską weszły pierwsze jednostki. Jednym z oficerów był płk Bernard Śliwiński, w przyszłości prezydent Bydgoszczy. 20 stycznia wkroczyły do miasta pierwsze polskie oddziały z dowódcą baonu saperów płk. Witoldem Butlerem na czele.
Jednak dzień wcześniej, 19 stycznia 1920 roku, o godz. 18 nastąpiło oficjalne przekazanie Janowi Maciaszkowi kluczy do miasta przez niemieckiego podburmistrza Hugo Wolffa – pierwszy burmistrz nie chciał tej goryczy zaznać i wcześniej opuścił Bydgoszcz. To była podniosła uroczystość, na którą stawili się licznie członkowie niemieckiego magistratu, zachowujący się bardzo godnie.
Data trzecia, którą też można by świętować – 22 stycznia. Wtedy to manifestacyjne powitanie wojska wręcz powtórzono, bo do Bydgoszczy wkroczył sztab Frontu Wielkopolskiego z gen. Józefem Dowbor-Muśnickim. Przybył w doborowym towarzystwie oficerów wojsk alianckich. Przyjechał także pełnomocnik rządu polskiego, wiceminister ds. Byłej Dzielnicy Pruskiej, Leon Janta-Połczyński. To on, po przemowie generała Dowbor-Muśnickiego, obwieścił oficjalnie w imieniu rządu powrót Bydgoszczy do Macierzy.
W galerii zdjęć natomiast przedstawiamy sześciu ludzi ważnych w procesie odzyskiwania przez Polskę Bydgoszczy, Kujaw i Pomorza.
