Prace archeologiczne przed budową IV kręgu Opery Nova, kwiecień 2023 / Fot. B. Witkowski/UMB
Bydgoski archeolog Robert Grochowski zakończył badania zabytków znalezionych podczas prac na terenie budowy IV kręgu Opery Nova. Na szczegóły dotyczące znalezisk musimy jeszcze trochę poczekać. Sporządzenie dokumentacji trwało osiem miesięcy.
Trwa rozbudowa IV kręgu Opery Nova. Roboty trwają już od kilku miesięcy. Z placu Teatralnego czy mostku Kiepury widoczne są części ścian nowego obiektu przy operze. Do maja 2023 roku bydgoszczanie mogli oglądać to, co zachowało się w tym miejscu pod ziemią, bowiem prace archeologiczne prowadził tam Robert Grochowski.
Klasztor karmelicki i pruskie zabudowania
Najlepiej widoczne i zachowane były pozostałości fundamentów XIX-wiecznych pruskich spichrzy i magazynów. Wiele osób robiło zdjęcia z dobrze zachowanym układem kolumn. Ale do największych odkryć należy zaliczyć relikty drewnianej i murowanej zabudowy z okresu późnego średniowiecza oraz młodszy zespół zabudowań klasztoru bydgoskich karmelitów z czasów potopu szwedzkiego, rozciągający się zwartym pasem wzdłuż północnego brzegu Brdy. W skład kompleksu wchodził m.in. port (pirs), budynek żurawia portowego, węgornia, drewniane nadbrzeże, murowane i drewniane budynki magazynowe i gospodarcze. Powyżej obiektów z okresu staropolskiego znajdował się relikt pruskiego kanału śluzowego z lat 1787-1789, przecinający teren inwestycji z północnego-zachodu na południowy-wschód.
Od lutego do maja 2023 roku przekopano pod kątem archeologicznym największy obszar w centrum Bydgoszczy. – Na powierzchni 6217,5 mkw, eksplorując nawarstwienia kulturowe o miąższości od 2,5 do 5,5 m. W trakcie badań zadokumentowaliśmy 253 warstwy, 150 obiektów archeologicznych oraz 53 drewniane i murowane obiekty architektoniczne. Co pozyskaliśmy? 3566 zabytków masowych (w tym m.in. 3090 fragmentów ceramiki naczyniowej, 84 fragmenty kafli piecowych) oraz 80 zabytków wydzielonych, w tym liczne monety, elementy odzieży, pieczęcie, fajki, podkowy, elementy uzbrojenia – przekazuje Robert Grochowski, odkrywca Skarbu Bydgoskiego z 2018 roku.
Żmudna praca archeologa
Próbki znalezisk i artefakty zostały zabezpieczone przez archeologa. A resztę, zgodnie z poleceniem inwestora, wyburzono. O samym zakończeniu badań archeologicznych może mówić dopiero teraz. Odnalezienie zabytków było tylko ich częścią – Praca w terenie to zaledwie 1/4 naszej naukowej działalności. Jest to etap najłatwiejszy i z reguły najprzyjemniejszy. Pozostałe 3/4 to żmudne, czasochłonne prace gabinetowe. Ich wynikiem jest dokumentacja, stanowiąca jedyny ślad po stanowisku archeologicznym – wyjaśnia archeolog.
Sporządzoną – w ciągu ostatnich ośmiu miesięcy – dokumentację otrzymali konserwator zabytków i inwestor. Raport archeologa składa się z sześciu tomów dokumentów, w tym ponad 1100 cząstkowych planów w skali 1:20, 1:50, 1:100, ponad 1000 fotografii (każda opisana, zorientowana względem stron świata, naniesiona na zbiorczy plan), ponad 200 próbek do specjalistycznych analiz. Każda warstwa, obiekt archeologiczny i obiekt architektoniczny otrzymały pełny opis i stosowną kartę. Ruchomy materiał zabytkowy został zakonserwowany i poddany naukowej analizie.
– Na konkretne informacje i daty związane ze znaleziskami musimy jeszcze poczekać na drugą połowę roku. Wszystko na razie jest podawane w przybliżeniu. Materiały zostały rozesłane do różnych ośrodków badawczych, m. in. w Poznaniu, Łodzi czy Krakowie. Z mojej strony jest już wszystko wykonane. Jak otrzymam wyniki, to je opublikuję – mówi nam Robert Grochowski.
Badania dendrologiczne pozwolą na dokładne określenie roku ścięcia drzewa z portu dawnego zakonu karmelitów. Wstępnie szacuje się, że relikty pochodzą z czasu między drugą poł. XVI i pierwszą poł. wieku XVII wieku.
Po dokładnych badaniach, podjęta będzie decyzja – gdzie trafią odnalezione artefakty i w jakiej formie będą prezentowane.
Zapisz się do newslettera Bydgoszcz Informuje!
