Bydgoskie „Płomienie” zakochują w tańcu dzieci i młodzież od 44 lat. Są Kulturalną Marką Bydgoszczy

Izabela Grochowska z tancerzami z „Płomieni”

Zespół Pieśni i Tańca „Płomienie” działa w Bydgoszczy od 44 lat. Zrodził się z ruchu harcerskiego, stąd jego nazwa. Był to kiedyś zespół reprezentacyjny bydgoskiego harcerstwa.

Izabela Grochowska, choreografka zespołu tańczyła w „Płomieniach” od dziecka. – Zaczynałam jako 7-8 letnia dziewczynka – wspomina – Początkowo były to układy (piosenka, ruch, taniec) związane z harcerstwem, taka bydgoska „Gawęda”.

W tamtych czasach zespół „Gawęda”, dzięki telewizyjnym występom, sławny był w całym kraju. W Bydgoszczy, nie trzeba było być zuchem czy harcerką, by występować w „Płomieniach”, choć wtedy repertuar związany był z harcerstwem. Później zespół potrzebował nowości.

Roztańcują nie tylko szkołę

– Zaczęliśmy tańczyć różne rodzaje tańców, także współczesne – opowiada Izabela Grochowska – Pierwszą suitą były krakowska tańce, piosenki i stroje. Od tego zaczęła się przygoda „Płomieni” z folklorem.

– Siedziba hufca mieściła się przy ulicy Libelta w Bydgoszczy. W strukturze miała prowadzenie zajęć pozaszkolnych, tak początkowo działały „Płomienie”. Później działalność pozaszkolna zmieniła się w Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, który w 2000 roku przeprowadził się na ulicę Dworcowej. MDK nr 4 ma rodowody harcerskie, a w nim „Płomienie” mają swoją siedzibę.

Kto może tańczyć w zespole? – Do zespołu należą dzieci od 3 lat, młodzież oraz osoby do 26. roku życia – wyjaśnia Izabela Grochowska. – Obecnie w zespole jest około 150 osób w pięciu grupach wiekowych oraz w strukturach szkolnych ze Szkoły Podstawowej nr 14. Tu działają tzw. grupy naborowe, z których kwalifikowane są nowe osoby do zespołu. Przy okazji roztańcujemy całą szkołę. Dla szkoły i dla zespołu to bardzo fajna sytuacja.

Dbałość o partnera, partnerkę

O dzisiejszej młodzieży pokutuje opinia, że nie widzi świata poza smartfonami i komputerami. A taniec?

– Zespół „Płomienie” jest dla mnie narzędziem do pracy wychowawczej – podkreśla Izabela  Grochowska.

– Jestem nauczycielem z powołania. Bardzo lubię pracować z dziećmi i z młodzieżą. Oni wiedzą, że mogą na mnie zawsze liczyć. Zależy mi na tym, żeby stawali się fajnymi ludźmi. Bardzo często zwierzają się ze swoich kłopotów i problemów. Bywa, że w okresie dojrzewania wiem o nich dużo więcej niż rodzice. Czasem spotykam chłopaków z zespołu, dziś dorosłych, 40-letnich mężczyzn, którzy mówią: „Pani Izo, pani mnie uratowała!” Skoro sama tańczyłam w zespole, to pierwszą grupą, którą zaczęłam uczyć byli koledzy z młodszej grupy. Kiedy poszłam na studia, Aldona Rawicka, która założyła zespół, ściągnęła mnie do „Płomieni”. Byłam wtedy na pierwszym roku pedagogiki. Studiowałam i pracowałam. Praca z dziećmi, młodzieżą i rodzicami jest bardzo wymagająca i trudna. Jestem jak mama w domu: czasem jak Baba Jaga, Raz trzeba przytulić, ale czasem i skarcić. Oni też wiedzą, że muszą się nawzajem szanować. Tu nie ma miejsca na jakiekolwiek szykanowanie. Muszą dbać o partnera, partnerkę. Uczymy dbałości o drugiego człowieka, który w przyszłości będzie dbał o swoje dzieci, żonę, męża, rodziców. Jeżeli nauczymy go, że musi iść na próbę, bo jest koncert, a gdy nie przyjdzie, partner, partnerka nie będzie miał z kim tańczyć, nauczę go dbałości o drugiego człowieka. Nie tylko „ja” się liczy. Gdy nauczę dziecko dbałości o innego, to on, kiedyś, odda to np. rodzicom.

Izabela Grochowska przytacza przykład córki, która przez 16 lat tańczyła i tańczy w „Płomieniach”. Jest informatykiem. Starając się o staż, została zapytana o tzw. kompetencje miękkie. Kiedy odpowiedziała, że kilkanaście lat tańczy w zespole, usłyszała, że jest przyjęta. To oczywiste, bo skoro tyle lat tańczy w zespole, to dba o drugiego człowieka, potrafi łączyć, współpracować w zespole i w każdej firmie.

Grupy ćwiczą dwa razy w tygodniu. Młodsze dzieci mają krótsze lekcje. Są zajęcia wokalne, taneczne, z choreografii, techniki tańca i wokalu. Zespół pracuje z muzykami. Ma własną kapelę, pięciu muzyków pracujących podczas każdych zajęć. Jest kontakt z muzyką na żywo.

Tańce ludowe

– Kiedyś folklor nie był tak popularny – przypomina Izabela Grochowska. –  W którymś momencie zastanawiałam się: Co się dzieje z tą młodzieżą?! Teraz to się zmienia. Coraz więcej młodych ludzi chce coś w życiu robić. Czasem do zespołu ciągną koledzy, koleżanki, sympatie, fajne towarzystwo. Atmosfera jest bardzo ważna. Przyjaźnią się ze sobą tak samo, jak ja przyjaźnię się ze swoją pierwszą grupą, w której przed laty tańczyłam. Za rok mamy 45-lecie i już do mnie wydzwaniają: Iza, kiedy zaczynają się próby? 40-lecia wypadło w pandemii. Przeszło nam koło nosa.

Teraz w najstarszych grupach tańczy więcej chłopaków niż dziewczyn. – Jestem z nich strasznie dumna. Niedawno mieli studniówkę, na której zatańczyli tańce ludowe. Zrobili układ, z którego są dumni. Imponują. W tańcach góralskich chłopak musi przeskakiwać przez ciupagę, podczas tańca robić pompki, podnosić dziewczyny do góry. Patrząc na nich i myślę, no to są faceci! Dodam, że oni są najlepszym „materiałem” na studniówki. Dosłownie są „wypożyczani”, bo wiadomo, że będą się świetnie bawić. Uczymy tańczyć parami od malucha.

Większość tancerzy z „Płomieni” to również sportowcy godzący treningi z próbami w zespole. – Trzeba nauczyć się godzić wszystkie pasje – uśmiecha się Izabela Grochowska. – To nie jest tak, że jedno drugiemu przeszkadza.

Co do repertuaru, Izabela Grochowska zapewnia, że „cały zespół nad tym pracuje”. – A ja dyryguję całością – dodaje – Interesują nas polskie tańce ze wszystkich regionów Polski. Lubimy szybkie i wymagające tańce z południa Polski. Także tańce z Kujaw, Warmii i Mazur, Kaszub, że Śląska Opolskiego, Beskidu Śląskiego, tańce górali żywieckich, spiskich czy uwielbiane przez nas tańce nowosądeckie. Również tańce narodowe, szlacheckie, koncerty listopadowe. Lubimy także tance w stylu lat dwudziestych: tanga, fokstroty, walce czy polki. Klimaty „Ada, to nie wypada”, czy „Taki ze mnie zimny drań”. Młodzi są mega roztańczeni. A przy okazji to szalenie fajne dzieci, młodzież i rodzice. Jesteśmy jedną rodziną.

„Płomienie” tańczą w Bydgoszczy, w kraju, ale również koncertują w świecie. Najdalej byli w Turcji, często na południu Europy i mocno obtańczyli północy (Norwegia, Finlandia). W 2002 roku występowali w Murmańsku. Zrobili objazdówkę trasy: Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia, Norwegia, Szwecja, Rosja i powrót na festiwal odbywający się na Łotwie. – Koncertowaliśmy wszędzie, zostały z tego wyjazdu miłe wspomnienia – mówi Izabela Grochowska. – Polski folklor jest wszędzie bardzo mile widziany. Jesteśmy bardzo ekspresyjni i kolorowi. Czasem, kiedy występujemy na południu Europy, nasze tańce w parach budzą zdziwienie wynikające z tego, że w bałkańskiej tradycji dziewczyny i chłopacy tańczą oddzielnie. A w naszej kulturze przede wszystkim kręcimy się parami.

Fot. Robert Sawicki

Izabela Grochowska dodaje, że dzięki występom, każde z tancerzy oswaja się z tremą. Później nie mają problemu z publicznymi występami. – Czasem panie z przedszkola, gdy widzą wycofane dziecko, zachęcają rodziców, by zapisali je do „Płomieni”, żeby dziecko się otworzyło. Przecież dzieci są mają różne osobowości. Proszę je: otwórz się na świat! W zespole wszyscy są przyjaźnie do siebie nastawieni.

– Folklor dalej będzie się rozwijał, on przechodzi różne przemiany – mówi Izabela Grochowska. – Lubimy inspiracje modowe, zespoły folkowe, działalność kół gospodyń wiejskich i miejskich. Każdy z nas zna tzw. piosenki biesiadne. Lubimy śpiewać. W przypadku dzieci wszystko zależy od rodziców. Pewnie najtrudniej mają, kiedy dziecko w wieku 10 – 12 lat zaczyna się buntować i kontestować. Radzę wtedy rodzicom: przetrwajcie to. Spróbujcie namówić na dalsze tańce, choć czasami udział w zespole, a nie w drużynie piłki nożnej może powodować złośliwe komentarze. Trzeba przetrwać bunt nastolatków. Jak ktoś przetrwa, to będzie już lepiej. Udział w zespole to obowiązek: przyjdź na próbę, na koncert. Bądź odpowiedzialny. W dzisiejszych czasach, w dobie komputerów i komórek ważny jest nasz społeczny rozwój. Pandemia pogubiła dzieci. Mają niskie poczucie wartości.

Marka Bydgoszczy

Czy Zespół Pieśni i Tańca „Płomienie” ma jakieś szczególne występy?

– Koncert z zespołem „Mazowsze” i Stanisławem Jopkiem, nieżyjącym już śpiewakiem – wspomina Izabela Grochowska. – Drugi, ważny koncert, to był występ  Castel Gandolfo dla naszego papieża Jana Pawła II. Olbrzymim przeżyciem było nagrywanie każdej płyty. Po raz czwarty jesteśmy Kulturalną Marką Bydgoszczy.