Tramwaj na moście Kazimierza Wielkiego / Fot. B.Witkowski / UMB
Naukowcy, lekarze, artyści, dziennikarze, sportowcy – wybrano patronów dla nowych tramwajów z PESY, które sukcesywnie pojawiają się na bydgoskich torach.
Plebiscyt ogłoszony przez miasto miał dwa etapy – najpierw mieszkańcy składali propozycje nazw dla nowych tramwajów z krótkim uzasadnieniem. Propozycji było kilkaset! Trudnego zadania wyboru patronów podjęła się komisja złożona m.in. z rektorów bydgoskich uczelni, społeczników, przewodniczącej Rady Miasta. Komisja ostatecznie wybrała 33 osoby, które zostaną patronami bydgoskich tramwajów. Dodatkowe nazwy pozwolą w przyszłości nadać nazwy ewentualnym kolejnym pojazdom bez zbędnej zwłoki, przed ogłoszeniem kolejnego plebiscytu. Z poprzedniego plebiscytu „zostały” cztery nazwiska, które przekazano już wcześniej do ZDMiKP. Przypomnijmy, wybrani na patronów – Felicję Gwincińska, Kazimierza Hoffmana, Zygmunta Malewskiego i i Melchiora Wierzbickiego. Kolejnemu tramwajowi – patrona wybrano poza plebiscytem – nadano imię Króla Władysława II Jagiełły, dla upamiętnienia 600-lecia Fordonu.
– Zainteresowanie jakim cieszył się ten plebiscyt pokazuje, że realizujemy inicjatywę wyjątkowo cenną dla mieszkańców – powiedział prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski. – Z jednej strony jesteśmy blisko zakończenia historycznej, całkowitej wymiany całej floty tramwajowej. Z drugiej popularyzujemy dokonania postaci, które wpłynęły na rozwój miasta, jego wizerunek w minionych dekadach. Dziękuję wszystkim osobom, które wzięły udział w plebiscycie. Słowa uznania kieruję również do konkursowej komisji, która podjęła się trudu wyboru zaledwie 33 nowych patronów z kilkuset propozycji.
List patronek i patronów:
1. Leonard Pietraszak – wybitny aktor, zasłużony dla kultury polskiej, urodzony w Bydgoszczy, w której spędził dzieciństwo. Honorowy Obywatel Miasta, wyróżniony Bydgoskim Autografem. W 2021 r. przekazał kolekcję obrazów bydgoskiemu Muzeum Okręgowemu.
2. Irena Szewińska – polska lekkoatletka specjalizująca się w biegach sprinterskich i skoku w dal, po zakończeniu kariery działaczka krajowych i międzynarodowych organizacji sportowych; dama Orderu Orła Białego, Honorowy Obywatel Bydgoszczy, wyróżniona Bydgoskim Autografem.
3. dr Zbigniew Pawłowicz – bydgoski lekarz i parlamentarzysta. Dyrektor Centrum Onkologii w Bydgoszczy, który przyczynił się do jego rozwoju. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Wyróżniony Bydgoskim Autografem.
4. prof. Jan Domaniewski – polski lekarz, specjalizujący się w patomorfologii, współtwórca i wieloletni Rektor Akademii Medycznej im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, doktor honoris causa swojej Alma Mater, prezes Związku Powstańców Warszawskich w Bydgoszczy.
5. Krzysztof Penderecki – wybitny polski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny, związany z Filharmonią Pomorską, Honorowy Obywatel Bydgoszczy.
6. Jerzy Puciata – polski malarz, prezes Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP). Odznaczony Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
7. prof. Józef Szala – polski profesor nauk technicznych, Rektor Akademii Techniczno-Rolniczej, wybitny polski inżynier, naukowiec, znany w kraju i za granicą specjalista w zakresie wytrzymałości zmęczeniowej materiałów.
8. Aleksander Doba – polski podróżnik, zdobywca tytułu „Podróżnika Roku 2015” w plebiscycie National Geographic. Brał udział w Kayakmanii w Bydgoszczy w 2018, podczas której pobito rekord Guinnessa. Brał udział w spływach Brdą, np. w Zimowym Spływie Kajakowym Energetyków na Brdzie
.
9. Wincentyna Teskowa – polska działaczka społeczna, dziennikarka, długoletnia administratorka i akcjonariuszka „Dziennika Bydgoskiego”. Należała do Towarzystwa „Czytelni dla Kobiet”, współzałożycielka gniazda „Sokolic” w Bydgoszczy. Była członkinią Polskiej Rady Ludowej. Narażając życie, organizowała przeprawę ochotników do powstania wielkopolskiego.
10. Felicja Krysiewicz – muzyk, bydgoska działaczka kultury, nauczyciel muzyki i śpiewu, członek Rady Artystyczno-Kulturalnej, współuczestniczyła w odrodzeniu Bydgoskiego Towarzystwa Muzycznego. Z jej inicjatywy powstała Pomorska Orkiestra Symfoniczna, będąca zalążkiem Filharmonii Pomorskiej. Zainicjowała Studium Operowe oraz Studium Muzyczne w Bydgoszczy.
11. Stefania Tuchołkowa – pisarka, długoletnia przewodnicząca Czytelni dla Kobiet oraz Koła Kobiet Polskich w Bydgoszczy, redaktorka naczelna Dziennika Bydgoskiego.
12. Wacław Wawrzyniak – zasłużony dla Fordonu, pierwszy burmistrz w latach 1921-1939. Chciał, by Fordonowi całkowicie przywrócono charakter miasta polskiego. Czynny na wielu płaszczyznach pracy społecznej. Rozstrzelany przez hitlerowców w egzekucji przed kościołem św. Mikołaja w Fordonie w października 1939 r.
13. prof. Józef Kałużny – wybitny polski okulista, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Oczu bydgoskiej Akademii Medycznej (od 2004 Wydziału Lekarskiego Collegium Medium UMK). Pełnił funkcję rektora Akademii Medycznej w Bydgoszczy. Był przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Okulistycznego. Był przedstawicielem Polski w Europejskiej Radzie Okulistyki i w Sekcji Okulistycznej Europejskiej Rady Towarzystw Medycznych w Brukseli.
14. Sebastian Malinowski – wielki miłośnik Bydgoszczy, historyk, regionalista, nauczyciel. Promotor pamięci o historii Kanału Bydgoskiego. 2006 r – wybrany Bydgoszczaninem Roku; 2007 – odznaczony przez RM Bydgoszczy Medalem Kazimierza Wielkiego oraz nagrodą Kujawsko-Pomorskiego Kuratora Oświaty za szczególne osiągnięcia w pracy dydaktyczno-wychowawczej. Twórca i kustosz Muzeum Kanału Bydgoskiego oraz Muzeum Wolności i Solidarności w Bydgoszczy.
15. Feliks Stamm – „Papa” Stamm był pięściarzem, sędzią oraz trenerem bokserskim. Wraz ze swoimi podopiecznymi zdobywał medale na siedmiu Igrzyskach Olimpijskich. Postrzegany jako ojciec dla swoich zawodników (stąd przydomek „Papa”).
16. Grażyna Kufel – aktywna działaczka społeczna, przewodnicząca Rady Osiedla, szczególnie oddana sprawom mieszkańców zachodniej części Bydgoszczy. Przyczyniła się do rozwoju między innymi osiedla Błonie. Jej imię nosi rondo na bydgoskim Błoniu.
17. Marek Jerzy – polski naukowiec, profesor nauk rolniczych i ogrodniczych, biotechnolog, specjalista ds. hodowli chryzantem. Kierownik Katedry Ogrodnictwa i Zakładu Roślin Ozdobnych. Był dziekanem Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii oraz prorektorem ds. rozwoju i organizacji ATR w Bydgoszczy. Odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem Ministra Rolnictwa, Odznaką Honorową za Szczególne Zasługi dla Województwa Bydgoskiego, Odznaką Honorową za Zasługi dla Miasta Bydgoszczy, Złotym Krzyżem Zasługi.
18. prof. Zbigniew Raszewski – polski historyk teatru, pisarz, humanista i pedagog, nauczyciel akademicki, twórca dyscypliny naukowej „wiedza o teatrze”; autor kompendium wiedzy o międzywojennej Bydgoszczy i o stosunkach polsko-niemieckich w mieście nad Brdą pt. „Pamiętnik gapia. Bydgoszcz, jaką pamiętam z lat 1930–1945”. Wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi; patron ulicy w bydgoskim Fordonie.
19. Zbigniew Bigoński – nestor bydgoskich cukierników, radny Rady Miasta, uhonorowany tytułem „Rzemieślnika 100-lecia”, właściciel najstarszej piekarni w Bydgoszczy, zapalony szybownik i żeglarz.
20. Alojzy Bukolt – ikona Szwederowa, W roku 1994 został wybrany „Szwederowiakiem Roku”. Był radnym dzielnicy Szwederowo, członkiem Koła Miłośników Szwederowa, honorowym członkiem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy. Przez wiele lat należał do zespołu redakcyjnego „Kalendarza Bydgoskiego” oraz gazety „Nasze Szwederowo”. Był bohaterem wojennym i uczestnikiem bitwy nad Bzurą. Po wojnie został wieloletnim dyrektorem bydgoskiego oddziału Centrali Wynajmu Filmów. Miłośnik sztuki filmowej, założyciel prywatnego Muzeum Poli Negri.
21. Ryszard Markwart – polski działacz narodowy, proboszcz bydgoskiej Parafii Farnej, założyciel Cmentarza Nowofarnego. Był członkiem Zarządu Towarzystwa Pomocy Naukowej im K. Marcinkowskiego w Bydgoszczy oraz organizacji „Straż”, przeciwstawiającej się polityce germanizacyjnej władz niemieckich.
22. Andrzej Szajna – polski gimnastyk, olimpijczyk, mistrz Europy, wielokrotny mistrz Polski, zawodnik Zawiszy Bydgoszcz.
23. Bernard Śliwiński – polski doktor praw, powstaniec wielkopolski, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, komendant okręgowy Policji Państwowej, prezydent Bydgoszczy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
24. Wanda Górska z domu Piórek – polska nauczycielka, działaczka społeczna, należała do ZNP oraz ZZNP. Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym Krzyżem Zasługi.
25. Jan Paweł II – papież Polak, święty kościoła katolickiego. Pierwszy w III RP kawaler Orderu Orła Białego, poeta, poliglota, a także aktor niezawodowy, dramaturg, pedagog, filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego.
26. prof. Jan Lach – twórca Zespołu Pieśni Dawnej UKW Bydgoszcz, dyrygent i chórmistrz, nauczyciel i wychowawca wielu pokoleń.
27. Zbigniew Urbanyi – znakomity dziennikarz, żeglarz, społecznik, współtwórca i pomysłodawca wielu imprez i wydarzeń, m.in., budowy Torbydu i organizacji Wielkiej Wioślarskiej. Uczestnik historycznych rejsów (1. Światowe Opłynięcie Islandii).
28. Aniela hrabina Potulicka – prowadziła aktywną działalność społeczną i charytatywną. Na terenie Potulic i okolicznych wsi organizowała kursy oświatowe o tematyce patriotycznej i religijnej. W Potulicach założyła związek oświatowy pod nazwą „Ognisko” oraz bibliotekę publiczną dla okolicznych mieszkańców, sprowadzając do niej polskie książki i prasę ze wszystkich trzech zaborów. Rozdawała też bezpłatnie książki i prasę polską. Choć żyła w Potulicach miała wpływ na powstanie obecnego szpitala zakaźnego przy ul. św. Floriana w Bydgoszczy.
29. Bronisław Malinowski – polski lekkoatleta, biegacz średnio- i długodystansowy. Największe sukcesy odnosił w biegu na 3000 metrów z przeszkodami, zdobywając w tej konkurencji dwa medale olimpijskie. Zdobywca złotego medalu na olimpiadzie w Moskwie w 1980.
30. Franciszek Żwirko – porucznik oraz pilot Wojska Polskiego, pilot sportowy. Wraz z inżynierem Stanisławem Wigurą zdobył w 1932 w zawodach „Challenge” pierwsze miejsce i puchar międzynarodowy dla Polski. W 1925 został oddelegowany do Bydgoskiej Szkoły Pilotów jako instruktor.
31. Marek Rona – bydgoski plastyk i rzeźbiarz. Twórca pomników, tablic pamiątkowych, popiersi, medali i statuetek. Autor rekonstrukcji Pomnika Najświętszego Serca Jezusa z 1932 na placu Poznańskim w Bydgoszczy (2010). Twórca masek do „Szopki Bydgoskiej”. Odznaczony Złotą Szpilką za rysunki satyryczne. Laureat wielu nagród za prace, które prezentował na kilkudziesięciu wystawach w Polsce i za granicą. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za wkład w kulturę bydgoską.
32. Wanda Rolbieska – polska nauczycielka, organizatorka i dyrektorka pierwszego żeńskiego gimnazjum miejskiego w Bydgoszczy, dbała o wysoki poziom nauczania, także języków obcych. Wspierała harcerstwo, założyła Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych. Odznaczona została Złotym Krzyżem Zasługi.
33. Karol Szymanowski – wybitny kompozytor, pianista, pedagog i pisarz. To właśnie w Bydgoszczy powstały szkice do „Króla Rogera”. W latach 1921–1924 w willi przy ul. Kozietulskiego 5 na bydgoskim osiedlu Bielawy mieszkał wraz z matką Anną Szymanowską, siostrą Stanisławą i bratem Feliksem. W tym czasie skomponował m.in. pieśni do cyklu wierszy Juliana Tuwima pod nazwą „Słopiewnie”, inicjujące nowy okres w jego twórczości oraz eseje o Igorze Strawińskim i Fryderyku Chopinie.
Miasto konsekwentnie wymienia stary tabor tramwajowy na nowy. W 2022 roku podpisano z bydgoską PESĄ umowę na zakup 10 pojazdów, z opcją domówienia kolejnych 36 sztuk (łącznie zakontraktowano 40 pojazdów). 10 z nich jeździ już po torowiskach. Kolejne są w produkcji. Całe zamówienie zostanie sfinalizowane na początku przyszłego roku. Wszystkie zamówione pojazdy są niskopodłogowe, wyposażone w klimatyzację, najnowocześniejsze systemy informacji pasażerskiej, wi-fi i ładowarki do urządzeń mobilnych.
Zapisz się do newslettera Bydgoszcz Informuje!
