– To książka o wielu zacnych bydgoszczanach, którzy przez dwa stulecia budowali dzisiejszą Bydgoszcz. O tych, o których winniśmy pamiętać po wsze czasy – pisze Marek K. Jeleniewski, autor „Ilustrowanego przewodnika po cmentarzu Starofarnym w Bydgoszczy”.
Książkę można już kupić w kilku bydgoskich księgarniach m.in. w „Toniebajce” znajdującej się pod arkadami na rogu Gdańskiej i Focha. Przewodnik poświęcony jest najstarszemu z istniejących cmentarzy – nekropolii Starofarnej przy ul. Grudziądzkiej. 1 listopada, we Wszystkich Świętych, odbywa się także już od 25 lat kwesta na odnowienie zabytkowych grobowców.
– To niezwykłe kompendium wiedzy o czasach, w których żyli, o nich samych, ale także o ich zasługach dla rozwoju Bydgoszczy – napisał w przedmowie prezydent Rafał Bruski.
Przewodnik po historii Bydgoszczy i cmentarzu Starofarnym
– Przybliżam w nim życiorysy spoczywających tu: węgierskiego twórcy polskiego kolejnictwa po pierwszej wojnie światowej, którego dziadek był osobistym malarzem cesarza Franciszka Józefa I, zaś babka damą dworu cesarzowej Sisi. Przybliżam, jedyną bydgoszczankę Damę Orderu Virtuti Militari i Jej męża, inicjatora powstania bydgoskiej szkoły szybowcowej i zalążków klubu Lotto-Bydgostia. Jest o Teodorze Sikorskim, znanym bydgoskim restauratorze i Maksymilianie Piotrowskim – wybitnym malarzu. Czytelnik znajdzie tu informację o budowniczym pierwszej polskiej maszyny do pisania i pierwszym polskim naczelniku bydgoskich tramwajów. Jest o Emilu Warmińskim, Henryku Umbreicie i Felicji Gwincińskiej jedynej spoczywającej na tym cmentarzu Honorowej Obywatelce Bydgoszczy. Jest o baronie Tomaszu Lerchenfeldzie i najbardziej bydgoskim pisarzu Jerzym Sulima- Kamińskim – mówi autor, Marek K. Jeleniewski.
Książka rozpoczyna się od szkicu historycznego poświęconego dziejom nekropolii. W 1808 roku władze kościelne rozpoczęły kroki do założenia cmentarza dla bydgoskich katolików. Wcześniej najczęściej znajdowały się one obok kościołów. Od dwóch wieków chowani są tam, jak pisze autor: powstańcy wielkopolscy, styczniowych, ofiary niemieckiego terroru, znani rzemieślnicy, nauczyciele, poeci i aktorzy.
Ich nagrobki opisuje Jeleniewski w barwnie ilustrowanym przewodniku. „Przy wejściu na teren cmentarza, tuż za bramą główną, po lewej stronie, natrafimy na współczesną kopię XVII-wiecznej kapliczki Bożej Męki, zniszczonej w czasie przebudowy cmentarza. Postawiono ją, zanim założono cmentarz, obok drogi prowadzącej do Czyżkówka. Tuż obok kapliczki znajduje się grób bydgoskiego wynalazcy, Władysława Paciorkiewicza”. To pierwszy z wielu grobów opisanych w książce. A czym się wsławił Paciorkiewicz – o tym można już przeczytać w przewodniku Jeleniewskiego.
A potem, metodycznie, niemal krok po kroku, spacerujemy razem z autorem po cmentarzu Starofarnym.
