Uroczystości rocznicowe w Bydgoszczy upamiętniające Powstanie Wielkopolskie / Fot. Biuro Prasowe UMB
Piątek (27 grudnia) poświęcony jest pamięci powstańcom wielkopolskim, którzy 106 lat temu zerwali się do walki przeciwko niemieckiemu zaborcy. To ułatwiło Bydgoszczy powrót do Polski w 1920 roku.
Oficjalne uroczystości w Bydgoszczy odbyły się przy pomniku Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego przy ul. Bernardyńskiej. Wcześniej w pobliskim kościele garnizonowym odprawiono mszę św. w intencji powstańców i Ojczyzny.
Przy grobie spotkali się przedstawiciele lokalnych władz, wojskowi, służby miejskie, członkowie stowarzyszeń kombatanckich, harcerze, uczniowie z bydgoskich szkół oraz delegacje z uczelni.
– Za niecały miesiąc, 20 stycznia, świętować będziemy ważne dla naszego miasta wydarzenie – 105. rocznicę powrotu Bydgoszczy do Polski. Upragniona wolność nie przyszła jednak sama. To dzięki determinacji i odwadze Wielkopolan oraz ich gotowości do walki o Niepodległą, możliwe było odzyskanie zagarniętych przez zaborcę ojczystych ziem i scalenie odradzającej się po latach niewoli Rzeczpospolitej. Choć wówczas, ta zwycięska insurekcja nie przyniosła jeszcze Bydgoszczy wyczekiwanej wolności, to jednak pozwoliła myśleć o niej z coraz większą nadzieją – powiedział Mirosław Kozłowicz, zastępca prezydenta Bydgoszczy.
– Polacy, zainspirowani wizytą polityka i artysty Ignacego Jana Paderewskiego, chwycili za broń. Na terenie całej Wielkopolski zginęło ponad 2 tys. powstańców – przypominał Zbigniew Ostrowski, wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego. Wspominał on również, że marzy mu się na 110. rocznicę powstania otwarcie muzeum na terenie naszego województwa, upamiętniający ten zryw w naszym regionie.
– Żołnierze Powstania Wielkopolskiego walczyli także w wojnie polsko-bolszewickiej czy w II wojnie światowej – powiedział dr Sławomir Łaniecki, prezes Oddziału Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Bydgoszczy, organizacji, która od ponad 25 lat dba o pamięć o tych wydarzeniach historycznych w naszym regionie.
Podczas uroczystości wręczono legitymacje nowym członkom K-PTPPW 1918-1919. Później przedstawiciele towarzystwa udali się cmentarze w Gniewkowie i Murzynnie, gdzie uroczyście oznaczono groby Powstańców. 28 grudnia będą robić to na Cmentarzu Nowofarnym w Bydgoszczy.
Wręczono listy gratulacyjne wojewody oraz prezydenta Bydgoszczy Andrzejowi Grubczyńskiemu, dr Kamili Czechowskiej oraz Markowi Biernackiemu – osobom wyjątkowo zasłużonym w kultywowaniu pamięci
o Powstaniu Wielkopolskim z lat 1918-1919.
Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie
Pamięć o Powstaniu Wielkopolskim z 1918 roku spotyka się z dużym zainteresowaniem Polaków, nie tylko na terenach, gdzie odbywały się walki, ale i w całym kraju. Sejm ustanowił 27 grudnia – dzień rozpoczęcia walk – Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.
Powstanie Wielkopolskie wybuchło w Poznaniu. Swoim zasięgiem szybko objęło całą Wielkopolskę. Polacy domagali się powrotu ziem pozostających pod zaborem pruskim w obrębie prowincji poznańskiej do Polski, umacniającej już w tym czasie niepodległość.
Po kilku miesiącach walki, wojska powstańcze zbliżały się w okolice Bydgoszczy, ale do samego miasta, w którym funkcjonował silny garnizon pruski, nie dotarły. Trwały za to bitwy pod Brzozą, Rynarzewem, Ślesinem i Mroczą. W nocy z 15 na 16 czerwca 1919 r. w Murowańcu stoczono zaciętą walkę. Poległo 15 powstańców. Rannych Polaków Niemcy zabrali do niewoli, a następnie do szpitala wojskowego w Bydgoszczy. Wśród nich był nieznany z imienia i nazwiska powstaniec, który po kilku dniach zmarł, nie odzyskując przytomności. Mimo prób identyfikacji, nie udało się ustalić jego tożsamości. Społeczeństwo Bydgoszczy sprawiło poległemu za wolność ojczyzny powstańcowi godny pochówek. Pogrzeb odbył się 26 czerwca 1919 r. na cmentarzu Nowofarnym. Pod koniec czerwca 1925 r. powstała murowana krypta, w części nadziemnej obłożona granitem. W Święto Żołnierza trumnę ze szczątkami Nieznanego Powstańca złożono w nowym grobie, który przykryto płytą z białego marmuru, z płaskorzeźbą anioła trzymającego wiązankę kwiatów i wieniec laurowy, opatrzoną napisem „Nieznanemu Powstańcowi Wlkp. Rodacy”. Bydgoski Grób Nieznanego Powstańca przy ul. Bernardyńskiej jest jedynym w kraju grobem upamiętniającym nieznanego z nazwiska Powstańca z Wielkopolski, a jednocześnie symbolizuje pamięć o powstańczym zrywie przodków.
Głównym sukcesem Powstania była zmiana układu sił w regionie i wpłynięcie na decyzje mocarstw w podparyskim Wersalu. Podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski sprawił, że do Polski powróciła niemal cała Wielkopolska i Kujawy wraz z Bydgoszczą, co było jednym z efektów Powstania. Zapisy traktatu weszły w życie 10 stycznia 1920 r. W Bydgoszczy oficjalne przejęcie władzy nastąpiło 19 stycznia 1920 r., a dzień później do miasta wkroczyły oddziały Wojska Polskiego.
Zapisz się do newslettera „Bydgoszcz Informuje”!
