List z kopertą odnalezione w wieży kościoła Klarysek / Fot. Marcin Jarzembowski/Diecezja Bydgoska
Wśród osób podpisanych pod listem do potomnych z 1901 roku, który odnaleziono podczas remontu wieży Klarysek, są znane postaci np. Hugo Wolff. To on 19 lat później przekazał władzę w Bydgoszczy polskiemu prezydentowi Janowi Maciaszkowi.
List i wszystkie pozostałe dokumenty oraz gazety odnalezione w kapsule czasu w wieży kościoła Klarysek znalazły się pod opieką duchownych z katedry bydgoskiej – popularne Klaryski, czyli kościół rektorski Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny są filialną świątynią katedry. Na zlecenie proboszcza parafii katedralnej ks. Stanisława Kotowskiego przetłumaczono list sprzed 123 lat. O jego treści poinformowała strona Diecezji Bydgoskiej.
Wiadomo, że wszystkie dokumenty pozostawiono z okazji zakończenia odbudowy wieży kościoła, zakończonej w lipcu 1901 roku. Jej inicjatorem było Towarzystwo Upiększenia Miasta, prekursor dzisiejszego Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy. Towarzystwo jednak z powodów finansowych upadło cztery lata wcześniej i z masy upadłościowej przekazano na odbudowę 2000 marek. Najwięcej do prac dołożyły władze miasta.
Wśród wielu osób podpisanych pod listem są znane postaci np. Hugo Wolff, który 20 stycznia 1920 roku przekazał władzę w Bydgoszczy Janowi Maciaszkowi. Znalazł się tam także Heinrich Dietz, fundator sierocińca z ul. Traugutta oraz Louis Aronsohn – bankier, fundator m.in. rzeźby Łuczniczki, która do dziś jest jednym z symboli miasta oraz pomnika cesarza Wilhelma I. Mieszkał w pięknej willi przy ul. Śniadeckich 1 (obecnie to siedziba ADM).
Klaryski na początku XX wieku nie pełniły funkcji sakralnej. W roku 1875 władze pruskie umieściły tam remizę strażacką ze stajniami. Bramę dla konnych wozów przebito w murze od strony ul. Jagiellońskiej. W czerwcu 1848 r. podczas wichury z kościoła zleciała metalowa konstrukcja hełmu. Rok później zastąpiono ją niskim, ośmiopołaciowym daszkiem namiotowym. W roku 1901 zamontowano na wieży zegar z dwiema tarczami oraz zrekonstruowano barokowy hełm wieży.
Obecnie trwają prace nad odrestaurowaniem tej części budowli wraz z jej zabytkową kopułą. Zakończenie planowane jest jesienią przyszłego roku. Większość pieniędzy na realizację prac, 3,5 mln złotych, zdobyło miasto z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. Bezpośrednio z budżetu miasta pochodzi jeszcze ponad 71 tysięcy złotych).
List do potomnych z 1901 roku – pełna treść
„Odbudowa wieży byłego kościoła Klarysek, która odbyła się tego lata, powstała wskutek inicjatywy Towarzystwa Upiększenia Miasta, ale też jego prezesa, w międzyczasie zmarłego nadburmistrza Braesicke. W trakcie rozwiązania Towarzystwa Upiększenia w 1897 roku z masy upadłościowej przekazano 2000 marek Radzie Miejskiej na cel odbudowy wieży.
Projekt odbudowy wieży powierzono mistrzowi Kohte, współpracownikowi ministerstwa kultury i pracownikowi miejskiego wydziału budowlanego, Kothe. Podstawą projektu był zachowany w Wyższej Szkole Technicznej w Charlottenburgu rysunek starej wieży, wykonany w 1844 roku przez Quasta, ówczesnego konserwatora dzieł sztuki.
Na koszt budowy złożyły się:
Towarzystwo Upiększenia – 2000 M
Państwo Pruskie – 3000 m (dotacja z najwyższego funduszu dyspozycyjnego)
Miasto Bydgoszcz – 4300 M
Prace murarskie i stolarskie wykonane zostały przez majstra stolarskiego B. Wiese z Bydgoszczy, pokrycie miedzią wykonała Fabryka Prac Ornamentowych i Architektonicznych P. Thorn w Berlinie.
Dla wiecznej pamięci tego przedsięwzięcia i stanu faktycznego ten dokument został dzisiaj złożony w korpusie zakończonej właśnie odbudowy wieży.
Do dokumentu dołączono:
- Plan budżetu miasta Bydgoszczy na rok 1901
- Księgę adresową na rok 1901
- nr 57 gazety Bromberger Stadtanzeiger
- Po jednym numerze wydawanych tutaj gazet codziennych: Bromberger Tageblatt, Ostdeutsche Presse, Ostdeutscher Lokal-Anzeiger, Ostdeutsche Rundschau,
- Jeden egzemplarz Koniglich Preussische Reiss- und Staatsanzeiger
- Broszurę „Z historii bydgoskiej ochotniczej straży pożarnej” autorstwa F. Heinza
Działo się to w dwudziestym roku sławnych i sprawdzonych rządów JM niemieckiego cesarza i króla Prus Wilhelma II, w którym rządu sprawowali: Graf bon Bulow kanclerz Rzeszy Niemieckiej i prezes Rady Ministrów Prus, dr von Bitter nadprezydent Prowincji Poznańskiej, Conrad prezydent królewskiego rządu w Bydgoszczy, pierwszy burmistrz miasta Bydgoszczy Alfred Knobloch, zastępca burmistrza Schmieder, dalsi członkowie magistratu: Hermann Franke, Karl Wenzel, Heinrich Dietz, Karl Techner, Karl Meyer, Louis Aronsohn, Bruno Thiele, Karl Schonberg, Hugo Wollf, Heinrich Plasse, Emil Werckmeister, Max Jeschke, Heinrich Metzger i Rudolf Zawadzki, przewodniczący Rady Miasta profesor dr Bocksch, jego zastępca tajny radca sanitarny dr Moritz Jacoby, sekretarz Rady Karl Beck, zastępca skarbnika Friedrich Rheindorf, dalsi członkowie Zgromadzenia Rady Miasta mistrz kominiarski Richard Beck, mistrz kołodziejski Karl Bennewitz, mistrz stolarski Rudolf Berndt, inspektor podatkowy Wilhelm Borchardt, nauczyciel gimnazjalny Robert Braun, lekarz dr Albert Brunk, rentier Albert Cohnfeld, kupiec Paul Eckert, dyrektor banku Martin Friedlaender, księgarz Albert Fromm, kupiec Karl Gamm, inżynier Otto Heinschke, kupiec Ernst Kolwitz, fabrykant Hermann Lachmann, mistrz szklarski Wilhelm Lange, kupiec Otto Hastig, właściciel hotelu F. Lengning, kupiec Leo Matthes, kupiec Louis Menard, rendant Eduard Rosenfeldt, kupiec Karl Schulz, fabrykant Otto Trennert, rachmistrz Karl Vaternam, kupiec Wilhelm Vincent, radca prawny Selly Wolfen
Bydgoszcz 22 lipca 1901″
