Pomniki przyrody to świadkowie historii naszego miasta. Niektóre z nich pamiętają czasy napoleońskie, ale niemal co roku na liście pojawiają się nowe. Każdy może zgłosić propozycje objęcia ochroną drzewa pomnikowego.
Pomnik przyrody to jedna z najbardziej rozpoznawalnych form ochrony przyrody. Być może wynika to z faktu, że pomniki przyrody często występują niedaleko siedzib ludzkich w parkach i pośród zabudowy mieszkaniowej w centrach miast, przy węzłach komunikacyjnych. Pomniki przyrody widać, wpisują się one w krajobraz także naszego miasta.
Pomnikami przyrody są „pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie”. Na terenie Bydgoszczy znajduje się ustanowionych 105 pomników przyrody – informuje Bogna Rybacka, zastępca dyrektora Wydziału Zieleni i Gospodarki Komunalnej UMB.
Najliczniejszą grupę pomników przyrody w Bydgoszczy stanowią pojedyncze drzewa oraz grupy drzew. Prócz drzew w Bydgoszczy ochronie podlegają krzewy (dwa skupiska obejmujące łącznie sześć okazów), trzy głazy, jedno źródło i pnącze (winobluszcz). Wśród bydgoskich pomników najwięcej jest dębów i to do nich należą bydgoskie „rekordy”.
– Pomnikiem przyrody o największym obwodzie (mierzonym na wysokości 130 cm od gruntu) jest bydgoski „Bartek”, rosnący przy ul. Toruńskiej (662 cm). Tuż za nim plasuje się topola czarna (630 cm) – jedna z trzech pomnikowych okazów rosnących nad Wisłą nieopodal ul. Promenada (obwody pozostałych to: 534 cm i 429 cm). Na uwagę zasługuje najokazalsza olsza czarna w Bydgoszczy – drzewo o obwodzie 414 cm, rosnąca w parku Nad Starym Kanałem – wskazuje Bogna Rybacka.
Do atrakcji florystycznych spośród naszych pomników przyrody należy m.in. perełkowiec japoński, drzewo pospolicie sadzone na południu Europy – w Bydgoszczy znamy dwa okazy – w tym jeden „pomnikowy”, rosnący przy ul. Fordońskiej 2. W Parku Jana Kochanowskiego w Bydgoszczy występują dwa okazy olszy sercolistnej – jest to jedyne znane stanowisko tego gatunku w Bydgoszczy. Warto zobaczyć okazałe cypryśniki błotne rosnące w Parku Kazimierza Wielkiego. Jeden z okazów (rosnący przy północnym stawie) rozwinął korzenie powietrzne.
Pomniki przyrody na pamiątkę Napoleona i Marcina Lutra
Niektórym bydgoskim pomnikom przyrody towarzyszą ciekawe legendy. Tak jest choćby z dębem „Bartek” – to pod nim miał odpoczywać idący na Moskwę Napoleon. Pomnik przyrody „Dąb Marcina Lutra” został posadzony przed nieistniejącym już budynkiem kościoła luterańskiego z okazji 400-lecia urodzin Marcina Lutra, które przypadały na 10 listopada 1883 roku. Kościół na początku wojny spłonął – dąb pozostał i świadczy o historii. Pomnik przyrody, buk pospolity „Marek” – swoim imieniem ma upamiętniać Marka Wilcza, wieloletniego, nieżyjącego już Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Bydgoszczy. „Czatownia Wiesława” – to imię lipy drobnolistnej (odroślowej), pod którą ukrywał się prowadząc obserwacje ptaków znany i zasłużony dla ochrony przyrody bydgoski ornitolog. Dzięki uzyskanym wtedy informacjom i stwierdzonym gatunkom ptaków udało się ochronić przed przekształceniem i zachować starorzecze Wisły jako cenne siedlisko przyrodnicze. Dwa bożodrzewy gruczołowate rosnące przed budynkiem Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy widoczne są na historycznych mapach pochodzących z 1901 r., obrazujących planowane zagospodarowanie terenu przed budynkiem.
Jak i gdzie zgłosić potencjalny pomnik przyrody?
Pomniki przyrody ustanawiane są na podstawie uchwał rad gmin lub miast. Wniosek o ustanowienia pomnika przyrody może złożyć każda osoba. Pismo w tej sprawie, zawierające informacje o proponowanym pomniku przyrody (np. gatunek drzewa) w tym dane umożliwiające lokalizację okazu, a także propozycję imienia dla pomnika przyrody oraz dane do kontaktu, należy skierować do Przewodniczącej Rady Miasta Bydgoszczy lub do Prezydenta Miasta Bydgoszczy.
Pomniki przyrody – w większości sędziwe drzewa, wymagają stałej obserwacji stanu zdrowotnego oraz zabiegów ochronnych. Do najczęstszych prac mających na celu poprawę stanu drzew i ich zachowanie należą: usuwanie posuszu, cięcia korekcyjne i montaż wiązań elastycznych.
– Zachęcamy bydgoszczan do poszukiwania pomników przyrody w naszym mieście – ustanowionych oraz tych okazów, które jeszcze nie zostały objęte ochroną. Zapraszamy do lektury wydawnictw o pomnikach przyrody dostępnych na stronie internetowej „Czysta Bydgoszcz” https://www.czystabydgoszcz.pl/gospodarka-komunalna/przyroda/pomniki-przyrody/, a potem … na spacer w poszukiwaniu niezwykłych tworów przyrody – zachęca Bogna Rybacka.
Zapisz się do newslettera Bydgoszcz Informuje!
