Refektarz Klarysek otwarty dla zwiedzających. Ze ścian wciąż wyłaniają się kolejne malowidła [ZDJĘCIA]

Scena pasyjna otarcia twarzy Jezusa przez Św. Weronikę/fot. B. Witkowski/UMB

Odrestaurowany budynek muzeum przy ulicy Gdańskiej 4 przez wieki skrywał bezcenne, historyczne dzieło. Znalezisko równie tajemnicze, jak jego dawne mieszkanki, zakonnice z klasztoru Klarysek. 5 czerwca sala dawnego refektarza zostanie udostępniona do zwiedzania.

Po raz pierwszy odwiedziliśmy dawny refektarz niemal 3 lata temu. Od tej pory zespół konserwatorów ujawnił kolejne fragmenty manierystycznych polichromii, które wspólnie przedstawiają cykl pasyjny. To m.in. scena otarcia twarzy Jezusa przez Św. Weronikę. Wciąż nie znamy autora tych dzieł. Lesław Cześnik, kierownik pracowni konserwacji MOB przypuszcza, że artysta był z kręgu Hermana Hana który tworzył dla klasztorów i świątyń katolickich m.in. w Pelplinie czy Oliwie. Specjalistom udało się ustalić, że dzieła wykonano w technice tempery jajowej na barwionej pobiale wapiennej położonej na tynku. Prawdopodobnie miało to miejsce w latach 1616-1618. Muzealnicy odkryli także fragmenty oryginalnej posadzki i oryginalne belki stropowe. Od dziś, 5 czerwca 2025 roku, malowidła będzie można oglądać przez cały rok.

Refektarz Klarysek otwarty dla zwiedzających

Dotychczas goście muzeum mieli okazję zapoznać się z efektami pracy zespołu konserwatorów podczas ostatnich edycji Europejskiej Nocy Muzeów. Teraz refektarz będzie dostępny już jako stała ekspozycja muzealna czynna przez cały rok. Uroczyste otwarcie odbędzie się w czwartek 5 czerwca 2025 roku o godz. 18.00.

– Nie kończymy badań i dalszych prac konserwatorskich w tej wyjątkowej przestrzeni. Decyzja o rozpoczęciu żmudnego procesu ratowania i odnowienia malowideł z perspektywy czasu okazała się słuszna. Ocalono ważną i wyjątkową część historii Bydgoszczy. To, co od 5 czerwca wszyscy bydgoszczanie będą mogli podziwiać w naszej siedzibie, jest bowiem unikatem nie tylko na skalę regionu, ale i Polski – mówi dr Anna Kornelia Jędrzejewska, dyrektorka MOB.

Bydgoskie odkrycie inspiruje

Uroczyste otwarcie sali dawnego refektarza sióstr Klarysek poprzedzi ogólnopolska konferencja naukowa „Życie w klasztorach żeńskich doby staropolskiej”, organizowana przez Muzeum Okręgowe oraz Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jej pomysłodawcą jest prof. dr hab. Jacek Maciejewski, Prorektor ds. Nauki UKW.

W programie sesji zaplanowanej na 5 i 6 czerwca pojawią referaty traktujące o klasztornych zwyczajach związanych z posiłkami codziennymi i świątecznymi, ale także wystąpienia odnoszące się do problematyki muzycznej, duchowości czy też kwestii dotyczących utrzymania dyscypliny, pełnienia urzędów oraz związków klasztorów żeńskich z ich bliższym i dalszym otoczeniem.

Gmach główny MOB odwiedzi wielu znanych i cenionych badaczy z całego kraju, m.in. dr hab. prof. UMK Jarosław Dumanowski, który przedstawi temat „Postny barszcz. Jedzenie, tożsamość i post w pierwszej połowie XVII wieku”. Intrygujące będzie z pewnością wystąpienie dr. hab. prof. UKW Dariusza Karczewskiego o zabójstwie przeoryszy norbertanek łęczyckich. Z kolei dr hab. prof. UAM Magdalena Walter-Mazur opowie o pracy kantorek i organistek, dzięki którym tworzona była autonomiczna tradycja muzyczna klasztoru.

Dzieje Bydgoszczy w sali refektarza

Muzealnicy przypomną zwiedzającym, że na przestrzeni lat sala refektarza pełniła różne funkcje. Władze pruskie rozwiązały zakon w 1835 roku. Powołano szpital, wtedy też skuto część malowideł. W miejscu dawnego refektarza ekipa remontowa znalazła wiele historycznych przedmiotów osobistych. Mogły należeć do dawnych pacjentów szpitala lub znaleźć się tu przypadkowo. Dzięki odnalezionym dziennikom możemy dowiedzieć się m.in. jak wyglądała codzienność niemieckiego ucznia.

W sali dawnego refektarza oprócz malowideł zwiedzający będą mogli przyjrzeć się innym artefaktom z różnych okresów historii. Wśród nich podręcznik psychiatrii z roku 1876 i medycyna kliniczna z 1869. Zachował się również niemiecki podręcznik walki kompanii piechoty i zeszyt niemieckiego ucznia z roku 1941.