Młyn-Maszyna. Nowa wystawa w bydgoskich Młynach Rothera. Zmielimy zboże na mąkę i liźniemy trochę fizyki [ZDJĘCIA]

To kolejna interaktywna wystawa w Młynach Rothera / Fot. B. Witkowski/UMB

Jak wyglądał proces produkcji mąki? Tego dowiemy, się na najnowszej wystawie „Młyn-Maszyna” w Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera. Na wystawie zainstalowano dwadzieścia urządzeń, które pokazują, jak wyrabiało się mąkę oraz uczą zasad fizyki. Otwarcie ekspozycji zaplanowano na piątek, 8 grudnia.

Interaktywna i popularno-naukowa wystawa nawiązuje do pierwotnego przeznaczenia Młynów Rothera, gdzie od połowy XIX wieku aż do lat 90-tych ubiegłego stulecia wyrabiano mąkę. Warto na nią wybrać się grupą, ponieważ do obsługi niektórych maszyn potrzebnych jest więcej niż jedna para rąk. Dzieje się to już przy pierwszym stanowisku, gdzie musimy za pomocą łopaty załadować przywiezione zboże do kubła. Druga osoba pokrętłem przesuwa transporter kubełkowy, używany od starożytności aż do dzisiaj. Zwinność i szybkość jest potrzebna, a zabawa przednia.

„Młyn-Maszyna”. Pobaw się w młynarza i fizyka

Następnie przechodzimy do maszyn transportujących i przesiewających zboże. Jednym z większych urządzeń, wymagającym przy tym wiedzy fizycznej jest koło młyńskie napędzane wodą. Są przy nim cztery pokrętła, które przy odpowiednim wprawieniu w ruch pozwolą maszynie pracować.

Mlewnik żarnowy, tryjer, łuszczarka, wialnia czy odsiewacz graniasty – te nazwy niewiele mówią większości z nas. To właśnie te urządzenia pomagały oczyszczać zboże z trawy i chwastów, a także selekcjonować je ze względu na wielkość lub gatunek. Oczywiście goście będą mogli sami je obsłużyć. Do kapsuły wialni można nawet wejść.

Potem czas na mielenie, gdzie przez termowizor możemy zobaczyć wzrost temperatury młyna. Zmieloną mąkę trzeba jeszcze przesiać. Na wystawie dowiemy się, że w tym celu trzeba nią potrząsać. Jest też punkt z insektami, które lubią skryć się w mące. Uważajmy na nie.

Gotowy do sprzedaży produkt pakowany jest do materiałowych worków. Zwiedzający sami będą mogli poczuć się jak te worki z mąką, gdy będą podnoszeni na windzie towarowej oraz w trakcie zjazdu po równi pochyłej, niczym po zjeżdżalni na placu zabaw.

Wszystkie maszyny w nowoczesnym wykonaniu odtwarzają przeznaczenie i sposób użytkowania tradycyjnych młynarskich urządzeń. Każde ze stanowisk jest ponumerowane. W sali, na drugim piętrze Młynów Rothera ustawiono łącznie dwadzieścia maszyn.

Inspiracją zarówno dla treści, jak i scenografii wystawy stał się przemysłowy charakter wnętrza oraz historia Młyna Rothera. Młyńskie maszyny z przeszłości teraz stały się punktem wyjścia do omówienia zjawisk i procesów fizycznych. Wcielając się w role konstruktorów, inżynierów, pracowników młynów, architektów czy odkrywców goście Młynów mogą eksperymentować: transportować, ważyć, magazynować, czyścić, rozdrabniać, mielić, sortować, odsiewać, pakować, przechowywać. Wszystko po to, żeby zrozumieć, czym są: siła, moc, praca, energia, masa, tarcie itp.

Wykłady i pokazy na otwarcie

Otwarcie zaplanowano na 8 grudnia. Następnego dnia odbędzie się szereg wykładów, pokazów z udziałem przedstawicieli Centrum Nauki Młyn Wiedzy z Torunia, Centrum Nauki Kopernik z Warszawy, Centrum Nauki Eksperyment z Gdyni.

Za stworzenie wystawy odpowiedzialna była MAE Multimedia Art & Education. To gdańska pracownia doświadczona w kompleksowym prowadzeniu procesu tworzenia wystaw dla muzeów i centrów nauki. W portfolio firmy możemy zobaczyć realizację ekspozycji m.in. w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku, Muzeum Śląskim w Katowicach czy Centrum Nauki i Techniki EC1 w Łodzi. 

Po raz pierwszy wystawę odwiedził również prezydent Bydgoszczy, Rafał Bruski – To kolejna propozycja spędzenia wolnego czasu w Bydgoszczy w sposób edukacyjny, w oparciu o nawiązanie relacji z maszynami. Jest ona związana z naszą ideą szlaku TeH2O. Z zaciekawieniem czekam na opinie mieszkańców i osób spoza miasta, które przyjadą skorzystać z nowej oferty Młynów Rothera – mówił.

– Młyny Rothera przygotowały nam konkretny pomysł do realizacji oraz dokumentację sporządzaną przez konserwantów zabytków badających dzieje tego miejsca. My się tym zajęliśmy. Dzięki temu łatwiej było nam rozpocząć realizację projektu. Mam nadzieję, że mieszkańcom i turystom spodoba się taka forma – mówi Agata Pasternak, projektantka z MAE Multimedia Art & Education

– Świętujemy kolejny etap otwierania się Młynów Rothera. To wspaniałe uczucie, kiedy widzimy, że kolejny etap zaplanowanej układanki. Od koncepcji, pomysły do miejsca, w którym rodziny czy grupy szkolne będą mogły twórczo i radośnie spędzić czas – powiedział Sławomir Czarnecki, dyrektor Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera.

Bilety na wystawę będą dostępne w następujących cenach: normalny – 22 zł, ulgowy – 18 zł. W ofercie znajdą się także wejściówki rodzinne i grupowe.

Koszt inwestycji to ok. 4,9 mln złotych. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wszystkie eksponaty posiadają dwuletnią gwarancję. Młyny otrzymały także części zastępcze, a według zapewnień konstruktorów, projekty maszyn zostały sporządzone w sposób łatwy do odtworzenia przez inne podmioty.

Konferencja była również okazją do pochwalenia się najświeższym wyróżnieniem przyznanym instytucji przy ul. Mennica 10, jakim jest tytuł Najlepszy Produkt Turystyczny 2023 przyznawany prze Polską Agencję Turystyczną. To trzecie takie wyróżnienie w naszym mieście po Muzeum Mydła i Brudu oraz Exploseum.

W ub. roku w Młynach Rothera otwarto wystawę „Węzły. Opowieść o mieście nad rzeką” czyli ekspozycji poświęconej historii, związkom Bydgoszczy z rzeką i wodzie oraz przyrodzie, a także ekologii.

Wszystkie atrakcje Młyn-Maszyny

1. Z barki do Młyna – porównaj dwa systemy transportu zboża
2. Transport zboża w Młynie – przewieź zboże wszystkimi transporterami
3. Tunel aerodynamiczny – sprawdź zachowanie obiektów w trzech tunelach aerodynamicznych
4. Wialnia – zbadaj, jak kształt i masa przedmiotów wpływają na ich ruch w powietrzu
5. Łuszczarka – dowiedz się, jak działa urządzenie przygotowujące ziarno do mielenia
6. Czyszczarka z magnesem – oczyść zboże z metalowych zanieczyszczeń
7. Tryjer – rozdziel ziarna wykorzystując różnicę w ich rozmiarach i kształcie
8. Koła wodne – pokieruj strumieniem wody tak, aby poruszyć młyńskie koła
9. Napęd w Młynie – doprowadź napęd do urządzeń w Młynie
10. Mlewnik żarnowy – sprawdź, jak w trakcie pracy zmienia się temperatura kamieni młyńskich
    Mlewnik żarnowy, cz. II – sprawdź na ekranie, jak w kamerze termowizyjnej wyglądają ciepłe i chłodne powierzchnie
11. Mlewnik walcowy – zobacz, jak przebiega mielenie zboża w mlewniku walcowym
12. Odsiewacz płaski – sprawdź, co pozwala na wydajną pracę odsiewacza płaskiego
13. Odsiewacz graniasty – przetestuj urządzenie, które pozwalało rozdzielić różne rodzaje mlewa, czyli materiału przeznaczonego do mielenia
14. Winda towarowa – sprawdź, czy jesteś w stanie podnieść kabinę windy
    Winda towarowa, cz. II – sprawdź, jak działa najprostsza winda – ławeczka bosmańska
    Winda towarowa, cz. III – porównaj dwa mechanizmy pomagające podnieść ciężki worek
15. Ześlizg – zjedź ześlizgiem, jakim w młynie zsuwały się worki z mąką
16. Mąka jak dynamit – obejrzyj symulację wybuchu mąki
17. Skrzynia mączna – odkryj świat małych żyjątek żywiących się zbożem, mąką i kaszą
18. Mieszalnik – zobacz, jak działa mieszalnik mąki
19. Zostań mózgiem Młyna – zarządzaj procesami w Młynie, żeby wyprodukować jak najwięcej mąki
20. Waga towarowa – sprawdźcie, ile ważycie!