Adam Zbyryt, biolog, ornitolog Fot. materiały prasowe
Dziś więcej wiemy o zwierzętach z Afryki niż o tych, które mieszkają w polskich i europejskich lasach. Bydgoska Fundacja PVE Dobra Energia postanowiła to zmienić upowszechniając książkę dla dzieci „Supermoce naszych zwierząt” autorstwa Adama Zbyryta z ilustracjami bydgoszczanina Dawida Kilona.
– Już drugi rok jestem ambasadorem Fundacji PVE Dobra Energia – mówi Adam Zbyryt. – Mam przyjemność ich reprezentować, uczestniczę w spotkaniach z dziećmi, głównie na terenach wiejskich, skupiamy się na podnoszeniu świadomości ekologicznej i przyrodniczej na tych obszarach oraz na wspieraniu wiejskich bibliotek. Wydanie tej książki było pomysłem osób z fundacji. Fundacja ma siedzibę w Białych Błotach i osoby z fundacji stwierdziły, ze trzeba wspierać lokalnych ilustratorów. Dawid Kilon jest już uznanym ilustratorem w całej Polsce. Znam go od lat i cenię jego prace. Książka „Ptaki Kilona” jest pięknie zilustrowana. Nie było lepszej osoby, by wykonać rysunki do „Supermocy naszych zwierząt”.
Infografiki do książki zostały przygotowane przez Anielę Torzewską, młodą ilustratorkę z Bydgoszczy.
– Z Adamem Zbyrytem znamy się już długo, nasze ścieżki czasem się przecinały na konferencjach czy obozach naukowych – dodaje bydgoszczanin Dawid Kilon. – Także jestem fanem pióra Adama, a on chyba lubi moje rysunki. Adam postawił przede mną wyzwanie zilustrowania „supermocy” zwierząt i wśród nich były zwierzęta, o których wcześniej nawet nie miałem pojęcia. Musiałem użyć wyobraźni, żeby to było atrakcyjne i dla dzieci, i dla dorosłych. Ma zafascynować różnorodnością świata zwierząt i ich bardzo różnych zachowań.
– W szkołach i przedszkolach, a także podczas spotkań z dorosłymi opowiadam o różnych ciekawostkach dotyczących zwierząt żyjących obok nas. Nie w Azji, Afryce czy Ameryki Południowej, ale obok nas żyje bardzo dużo zaskakujących zwierząt, które mają interesujące „supermoce”. I taka była idea powstania książki – pokazanie, że nasze, w większości szarobure zwierzątka, których najczęściej nie dostrzegamy są niedoceniane i niedostrzegane. A one są wspaniałe!
Bohaterami książki jest ponad 40 różnych zwierząt m.in.: ryjówka aksamitna, łasica pospolita, popielica szara, suseł perełkowany, bocian biały, łoś euroazjatycki, jeleń szlachetny, sarna europejska, dziwnogłówka wiosenna, bóbr europejski, kret europejski, stułbia pospolita, sójka, rudzik, uszatka zwyczajna, sokół wędrowny, przepiórka, płomykówka, żaba moczarowa, chomik europejski, słonka, gołąb miejski, wróbel, niedźwiedź brunatny, mewa srebrzysta, jeż, kozica północna, ropucha szara, żółw błotny i niesporczak.
Ich „supermoce” to wyjątkowe umiejętności takie jak: niezwykła szybkość, nieśmiertelność czy fotosynteza (tak, nadal mówimy o zwierzętach).
– Zwierzęta mają niezwykłe, zaskakujące zdolności, jak np. ryjówka ma trującą ślinę, którą paraliżuje swoje ofiary – opowiada Adam Zbyryt. – Poza tym ma takie zdolności, jak zdolność do echolokacji, kojarzonej przecież z nietoperzami. A okazuje się, że ryjówka na niewielkie odległości potrafi lokalizować swoje ofiary, a także orientować się w otoczeniu. I tak, mówimy o tej małej ryjówce wyglądającej jak mysz. Ona jest wielkim drapieżnikiem, który ciągle musi jeść, ponieważ ma bardzo szybką przemianę materii. Gdyby nie jadła przez osiem godzin, to umarłaby z głodu. A trucizna w ślinie pomaga jej efektywniej polować na ofiary. Innym zaskakującym stworzeniem jest łasica, która ma też dużo wspólnego z ryjówką, ponieważ oba te gatunki mają bardzo szybką przemianę materii. Ażeby przetrwać trudny, zimowy okres ich ciała, mózgi i szkielet zmniejszają się prawie o dwadzieścia procent. Jedynie serce pozostaje takie samo, żeby efektywnie pompować krew. A całe ciało, łącznie z mózgiem, zmniejsza się po to, by oszczędzać energię w tym trudnym czasie jakim jest zima.
– W książce opisuję również wiewiórki i ich niezwykłą zdolność podnoszenia temperatury w gniazdach – dodaje Adam Zbyryt. – Ich ogon służy trochę jak termofor – jedną z najważniejszych funkcji ogona jest komunikacja, ale jeżeli wiewiórkom jest za zimno, to mogą wpompowywać duże ilości krwi do ogona przez co duże ilości ciepła są wypromieniowywane na zewnątrz. A kiedy jest zimno, zmniejszają dopływ krwi do ogona, dzięki temu nie tracą ciepła. Kiedy na zewnątrz panuje mróz, minus pięć stopni Celsjusza, to w gnieździe wiewiórki, a nie zawsze jest to dziupla, czasem jest to okrągła konstrukcja z patyków wysłana łykiem z lipy, to w takim gnieździe temperatura wynosi plus 25 stopni!
– Nie ma jednego zwierzęcia, które by mnie zaskoczyło swoimi supermocami – mówi Adam Zbyryt. – Każde jest wyjątkowe i zaskakujące. Nie mam jednego „naj”, dlatego zebrałem grupę prawie czterdziestu gatunków żyjących w naszym kraju i je przedstawić. Każde z nich jest wyjątkowe i fascynujące i zasługuje na to, żeby o nim opowiedzieć.
Jak informuje Fundacja PVE Dobra Energia, książki nie da się kupić, ale można otrzymać jej egzemplarz w podziękowaniu za udział w specjalnej akcji na rzecz edukacji ekologicznej dzieci organizowanej przez Fundację. Wystarczy poprzez specjalną stronę przekazać darowiznę na ufundowanie książki „Supermoce naszych zwierząt” wiejskiej bibliotece, by fundacja wysłała nam w podziękowaniu egzemplarz dla nas.
„Supermoce…” zostały wydrukowane na papierze pochodzącym z recyklingu w lokalnej, bydgoskiej drukarni.
A co słychać u znanego biologa, rysownika, ornitologa Dawida Kilona? – Obecnie pracuje nad nowym projektem. Nie chcę za bardzo się chwalić, ale myślę, że książka „Ptaki Kilona” była dopiero preludium. Nie potrafię przestać rysować – uśmiecha się Dawid Kilon.
Zapisz się na newsletter „Bydgoszcz Informuje”!
